دیسک و صفحه کلاچ چیست، چه وظیفه دارد؟

دیسک و صفحه کلاچ یکی از مهم ترین سیستم های مورد استفاده در خودروست که غالبا در خودرو های دنده ای بکار می‌رود. سیستم کلاچ از یک صفحه و دیسک و بلبرینگ تشکیل شده که به صفحه فلایویل متصل شده اند. این سیستم برای انتقال نیرو به چرخ دنده و در نهایت حرکت خودرو بسیار مهم است.
کلاچ، کلاژ یا کلاج کدام درست است؟
کلاچ ماشین کجاست؟
دیسک و صفحه کلاچ چیست؟ با آن بیشتر آشنا شوید
آشنایی با دیسک کلاچ
آشنایی با صفحه کلاچ ماشین
کیت کلاچ چیست و شامل چه قطعاتی میشود؟
بررسی دقیق کار و وظیفه دیسک و صفحه کلاچ
تفاوت دیسک کلاچ و صفحه کلاچ در چیست؟
بلبرینگ کلاچ چرا بیشتر بشناسید
بلبرینگ کلاچ چگونه کار میکند؟
دیسک و صفحه کلاچ کجاست و از چه اجزایی تشکیل شده است؟
آشنایی با انواع سیستم کلاچ
نحوه عملکرد دیسک و صفحه کلاچ
معرفی برند های معروف دیسک و صفحه کلاچ در ایران
خرید دیسک و صفحه کلاچ خودرو

رانندگی در سطح شهر های پر رفت و آمد و شلوغ امری بسیار خسته کننده و غیر قابل تحمل است، خصوصا در زمان هایی که از خودرو هایی با دنده دستی استفاده کنید چرا که هر بار نیاز به فشار پدال کلاچ و تعویض دنده خواهید داشت.

حال فرایند انتقال نیرو و توان تولیدی موتور به چرخ ها نیازمند وجود سیستمی است که با درگیر شدن در این میان سبب انتقال توان موتور به چرخ ها شود، سیستم کلاچ (Clutch) یکی از مهم ترین این سیستم ها در خودرو است.

کلاچ حرکت چرخشی یک شفت را به شفت دیگر منتقل می‌کند، به عبارت دیگر، کلاچ رابطی بین جعبه دنده و موتور می‌باشد که در ابتدا توان موتور را به جعبه دنده و بعد از آن این توان را به چرخ ها منتقل می‌کند.

“دیسک و صفحه کلاچ” به همراه ورقه هایی به یک صفحه فولادی پرچ شده و این صفحات فولادی به کمک فنر پیچشی حرکت دورانی را منتقل می‌کنند، سیستم کلاچ توسط رابطی به نام پدال کلاچ در دسترس مستقیم راننده قرار دارد تا در زمان های مورد نیاز، فرد اقدام به فشردن این پدال کرده و اقدام به تعویض دنده کند.

به عنوان مثال، زمانی که قصد دارید از دنده ۲ به ۳ یا برعکس بروید، باید ابتدا پدال کلاچ را فشار دهید تا ارتباط بین جعبه دنده و موتور قطع شده و بعد از آن دنده را تعویض کنید. فشردن پدال کلاچ در واقع باعث می‌شود تا ارتباط بین این دو سیستم که توسط دیسک و صفحه کلاچ به وجود آمده قطع شود و قادر به تعویض دنده باشید، با رها کردن دوباره کلاچ، این ارتباط مجددا برقرار می‌شود.

کلاچ نام اصلی سیستم کلاچ و پدال آن است که از ابتدا با همین نام در میان افراد شناخته شده است. به عبارت دیگر، کلاچ کلمه صحیح این قطعه می‌باشد اما در زبان عامیانه نیز از عباراتی مانند کلاژ و کلاج نیز استفاده می‌شود.

سیستم کلاچ خودرو به بخش جلویی یا همان موتور خودرو اتصال پیدا کرده است. این سیستم میان موتور و جعبه دنده قرار دارد و با رابطی به نام پدال کلاچ که در کنار پدال های گاز و ترمز زیر پای راننده هستند قرار گرفته است.

“دیسک و صفحه کلاچ چیست؟” این قطعه یکی از متداول ترین قطعاتی است که اگر با خودرو سرو کار داشته باشید قطعا نام آن را شنیده اید، دیسک و صفحه یکی از پر مصرف ترین قطعات بکار رفته در سیستم کلاچ خودرو است که در هر خودرو های دنده ای به چشم می‌خورد و از اصلی ترین اجزای مصرفی در اتومبیل های دنده ای محسوب می‌شود.

نبودن دیسک و صفحه کلاچ در خودرو باعث جا نرفتن دنده در خودرو می شود و به درستی در مرحله حرکت قرار نمی گیرد پس برای حرکت وجود این بخش در خودرو لازم است، حال برای اینکه با سیستم کلاچ و دیسک و صفحه خودرو بیشتر آشنا شویم و نحوه عملکرد آن را به صورت بهتری درک کنید، در این مقاله به بررسی کلی درباره دیسک و صفحه کلاچ می‌پردازیم، با این بخش از مقاله تهران مدرن همراه باشید.

دیسک کلاچ چیست؟ دیسک کلاچ بخشی از سیستم گیربکس خودروست، این دیسک به صورت حلقوی بوده و در درون پوسته کلاچ توسط چندین خار، فنر کلاچ و زبانه ثابت شده است، این قطعه همچنین قابلیت حرکت طولی داشته و با فشرده سازی فنر کلاچ می‌تواند از صفحه کلاچ جدا شود.

وظیفه دیسک کلاچ خودرو که از سیستم های اصلی کلاچ گیری بوده انتقال نیرو می‌باشد. با استفاده از دنده می‌توان سرعت خودرو را افزایش داده و به چرخ دنده ها منتقل کرد.

صفحه کلاچ از مهم ترین قسمت های سیستم دیسک و صفحه کلاچ است و وظیفه آن به وجود آوردن امکان حرکت برای سایر قسمت هاست، صفحه کلاچ به صورت دایروی بوده و هر دو طرف آن دارای ضریب اصطکاکی بالایی است که به دلیل وجود لنت هایی است که سطح صفحه را پوشانده است، صفحه کلاچ همواره در تماس با دیسک کلاچ است و با فشار دیسک با فلایویل نیز تماس پیدا می‌کند.

در درون صفحه کلاچ یک توپی هزار خاری وجود دارد که کاربرد اصلی آن درگیری با شفت ورودی جعبه دنده است و باعث می شود فلایویل صفحه کلاچ شفت را به گردش در آورد. این بخش بعد از مدتی دچار فرسودگی شده و نیاز به تعویض خواهد داشت، از مهم ترین دلایلی که عمر مفید صفحه کلاچ را کم می‌‌کند می‌توان به نیم کلاچ های طولانی مدت، رانندگی پر فشار در سربالایی، رها کردن ناگهانی کلاچ، و حمل سرنشین با بار زیاد اشاره کرد.

کیت کلاچ چیست؟ به کنار هم قرار گیری دیسک، صفحه و بلبرینگ کیت کلاچ می‌ گویند، محصولات و قطعات فروشی دیسک و صفحه کلاچ معمولا با نام کیت کلاچ در بازار شناخته می‌شود، در واقع، درصد بالایی از دیسک و صفحه کلاچ ها به صورت کیت هستند و کیت اصطلاحا به قطعاتی گفته می‌شود که شامل چند قطعه دیگر در یک بسته بندی هستند.

در اصل باید به سوال کیت کلاچ شامل چیست؟ اینگونه پاسخ داد که این بسته بندی از چند بخش، از جمله صفحه کلاچ، دیسک، و بلبرینگ کلاچ تشکیل شده است است.

“وظیفه کلاچ چیست؟” پاسخ به این سوال را در بالا خدمتتان عرض کردیم و گفتیم که سیستم کلاچ وظیفه دارد تا ارتباط بین موتور و جعبه دنده را قطع و مجددا متصل کند تا نیرو به چرخ ها منتقل شده و خودرو به حرکت درآید، حال در اینجا قطعاتی وجود دارند که با نام دیسک و صفحه کلاچ شناخته می‌شوند و در ادامه درباره آن بیشتر توضیح خواهیم داد.

به طور کلی، وظیفه دیسک و صفحه کلاچ شامل موارد زیر است:

تعویض دنده
اتصال بین موتور و گیربکس جهت انتقال نیرو
قطع ارتباط موتور با گیربکس
خلاص کردن خودرو

سیستم کلی کلاچ نیز از قطعاتی و بخش های مختلف تشکیل شده که شامل موارد زیر هستند:

کاور کلاچ
فلایویل یا چرخ طیار
دیسک اصطکاک
صفحه فشار
فنر دیافراگمی یا خورشیدی
یاتاقان رها کننده
پدال کلاچ

اجزای دیگری از جمله دو شاخ آزاد کننده، عملگر پدال کلاچ، پوشش متصل به چرخ طیار، انگشتی و محور ورودی جعبه دنده نیز از دیگر قطعات سیستم کلاچ هستند که در درجه دوم قرار می‌گیرند

تفاوت دیسک و صفحه کلاچ چه از نظر ظاهری و چه از نظر کاربردی شامل موارد متعددی می شود؛ به طور کلی، صفحه کلاچ قطعه گرد و فولادی شکلی است که لنت در وسط آن قرار می‌گیرد و هر دو سطح آن دارای ضریب اصطکاکی بالایی است.

در مقابل، دیسک کلاچ شبیه به یک صفحه خورشیدی مانند است که صفحه در آن قرار می‌گیرد و وظیفه اصلی آن انتقال نیرو است، دیسک کلاچ به ندرت دچار فرسودگی و خرابی می‌شود اما با توجه به وظیفه صفحه کلاچ و مصرفی بودن آن معمولا بعد از هر زمان مشخصی نیاز به تعویض دارد چرا که با اتمام لنت آن دیگر کارایی قبل را نخواهد داشت و باید به فکر تعویض لنت صفحه کلاچ باشید، پس بدیهی است خرابی صفحه کلاچ خیلی زودتر از خرابی دیسک آن اتفاق می افتد.

بلبرینگ کلاچ چیست؟ و بلبرینگ کلاچ کجاست؟ دو سوالی است که باید توجه ویژه ای به آنها داشت به طور کلی بلبرینگ قطعه ای دایره شکل است که در فاصله بین صفحه و دیسک قرار می‌گیرد، وظیفه بلبرینگ کلاچ در واقع این است که میزان اصطکاک را به کمترین مقدار کاهش دهد، روانکاوی در این بخش از جمله مهم ترین اقداماتی است که باید انجام داد چرا که در صورت عدم رعایت این موضوع، اصطکاک بین چرخ دنده ها زیاد شده و باعث خرد شدن آنها می‌شود.

کار اصلی بلبرینگ کلاچ چرخاندن دیسک کلاچ است، در صنعت برای کاهش اصطکاک در حرکت های چرخشی عموما از انواع بلبرینگ استفاده می‌شود، بلبرینگ از طرفی به صفحه کلاچ و از طرفی دیگر به دو شاخ کلاچ متصل می‌شود، با فشردن پدال کلاچ، عمل چرخیدن دیسک کلاچ به کمک بلبرینگ کلاچ از طریق دوشاخ کلاچ صورت می‌گیرد، پس می توان نتیجه گرفت کاربرد بلبرینگ کلاچ این است که اصطکاک ایجاد شده به دلیل حرکت چرخشی را بسیار کم کند.

دیسک و صفحه کجاست؟ این بخش در بین حدفاصل موتور و گیربکس خودرو قرار دارد و همچنین اجزای دیسک و صفحه کلاچ به طور کلی به موارد زیر اطلاق می‌شود:
پوسته کلاچ

پوسته کلاچ با یک فنر دیاگرامی یا همان فنر خورشیدی دیسک و صفحه توسط پیچ به فلایویل متصل شده است و به هنگام چرخش فلایویل، پوسته هم همراه آن می‌چرخد.
فنر کلاچ

فنر صفحه کلاچ بر روی پوسته کلاچ قرار می‌گیرد و وظیفه اصلی آن فشرده کردن صفحه به دیسک کلاچ است، از طریق فشرده شدن این دو و تماس اصطکاکی، نیرو گشتاوری بین آنها منتقل می‌شود، دیسک و صفحه کلاچ معمولا دارای فنر های خورشیدی و مارپیچی هستند، فنر های مارپیچی تعبیه شده بر روی صفحه کلاچ میزان اصطکاک صفحه کلاچ را کنترل می‌کنند.
لنت کلاچ

لنت کلاچ دقیقا در وسط صفحه کلاچ قرار گرفته و قطعه ای مصرفی است که بعد از مدتی دچار فرسودگی و اصطکاک شده و باید تعویض شود.
دو شاخه

دو شاخه کلاچ بر روی بلبرینگ کلاچ قرار گرفته و روی آن حرکت می‌کند، این قطعه به صورت یک دو شاخه بوده که دارای یک لولا می‌باشد.

سیستم کلاچ به دسته بندی های مختلفی تقسیم می‌شوند که شامل موارد زیر هستند:
سیستم کلاچ هیدرولیکی

در سیستم کلاچ های هیدرولیکی نیرو از طریق یک سیال انتقال پیدا می‌کند، بدین ترتیب نیرو از طریق یک صفحه به سیال منتقل شده و از طریق همین سیال به صفحه دیگر که محرک است انتقال می‌یابد.
کلاچ چند صفحه ای

کلاچ چند صفحه ای بیشتر برای خودرو هایی که موتوری با گشتاور تولیدی زیادی دارند استفاده می‌شود، این نوع کلاچ با داشتن صفحاتی با قطر یک اندازه در کنار هم، توان ظرفیتی مورد نیاز را به وجود می‌آورد.

کلاچ اصطکاکی

کلاچ های اصطکاکی جهت بالا بردن ضریب اصطکاک بین دو صفحه طراحی و تولید می‌شوند، این نوع کلاچ ها خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:

کلاچ مخروطی

کلاچ های مخروطی از دو صفحه مخروطی نری و مادگی تشکیل شده اند که به هنگام درگیر بودن کلاچ، انتقال نیرو از یکی از صفحات مخروطی به دیگری انجام می شود.

کلاچ تک صفحه ای

کلاچ های تک صفحه ای همانطور که از نام آنها پیداست، دارای یک صفحه هستند و هنگامی که پای خود را بر روی پدال فشار می‌دهید، اتصال بین فلایویل و صفحه کلاچ به کلی قطع می‌شود.

کلاچ نیم گریز از مرکز

این نوع کلاچ توسط فنر و نیرو گریز از مرکز کار می‌کند، بدین ترتیب که در سرعت های بالا از نیرو گریز از مرکز و در سرعت های پایین از فنر استفاده می‌شود.

کلاچ بدون لغزش

کلاچ های بدون لغزش متداول ترین انواع کلاچ در تردد های شهری هستند که شامل دو حالت کاملا آزاد و درگیر می‌باشند، در این دو حالت ذکر شده هیچ گونه لغزشی وجود ندارد.

“نحوه عملکرد دیسک و صفحه چگونه است؟” دو دیسک را بر روی میله ای تصور کنید که یکی از آنها به پیشرانه و دیگری به گیربکس اتصال دارد، هنگامی که یکی از دیسک ها و شفت شروع به چرخش می‌کند نحوه عمکلرد سیستم کلاچ این اجازه را می دهد تا این دو دیسک در هم قفل شوند و یا با سرعت نوسانی یکنواخت به چرخش درآیند. حال زمانی پیش می‌آید که یکی از دو دیسک نیاز به چرخش ندارد، در این حالت با استفاده از پدال کلاچ می‌توان حرکت آن را متوقف نمود، بدین ترتیب، انرژی چرخشی چرخ دنده ها توسط کلاچ به جعبه دنده منتقل می‌شود و به سوی چرخ های خودرو انتقال می‌یابد.

هنگام تعویض دنده نیز نیاز است تا این انتقال نیرو بین جعبه دنده و موتور قطع شود تا عمل تعویض دنده به خوبی انجام شود، وجود اصطکاک کافی بین سطوح نام برده شده بسیار مهم است و اگر این میزان اصطکاک کم باشد، انتقال نیرو به طور کامل انجام نشده و این مکانیزم کارایی نخواهد داشت.

وقتی به پدال کلاچ نیرو وارد می‌شود، این قطعه با اهرمی که در زیر آن وجود دارد شروع به حرکت می‌کند، این نیرو از طریق یک سیستم هیدرولیکی پمپی و یا مکانیکی سیمی با جابه جایی دو شاخه کلاچ و حرکت محوری در بلبرینگ کلاچ نیرو حرکتی انتقال پیدا می‌کند، بلبرینگ کلاچ قسمت داخلی فنر خورشیدی را به جلو فشار می‌‌دهد و فنر خورشیدی که روی دیسک حالت الاکلنگی دارد، صفحه کلاچ را به عقب می ‌کشد و فاصله ی میلی متری میان صفحه کلاچ و فلایویل و لنت ‌های دو طرف صفحه کلاچ ایجاد می ‌کند. این رویداد امکان انتقال گشتاور اصطکاکی را از بین می ‌برد و با برداشتن نیرو و بار از جعبه دنده، عمل تعویض دنده انجام می‌شود، با آزاد کردن پدال کلاچ، فنر خورشیدی به حالت اولیه باز می‌گردد و به سرعت نیروی چسبندگی را در صفحه کلاچ ایجاد می‌‌کند، مطلب بالا به طور کلی کار دیسک و صفحه کلاچ را به ما توضیح می دهد .

با توجه به این موضوع که دیسک و صفحه کلاچ برای مصارف مختلفی مثل رانندگی در شهر، رالی، دریفت، درگ و … تولید می‌شود، الزاما نرمی کلاچ همیشه اولویت نیست و در برخی موارد هدف میزان دریافت قدرت و یا شتاب بیشتر است، بدیهی است که قطعات استفاده شده به منظور تولید دیسک و صفحه کلاچ، متناسب با هدف و کارایی آنهاست.

به عنوان مثال، برای عملکرد بهینه تر سیستم کلاچ (برای دریفت یا داشتن شتاب بیشتر) در حالتی که دیسک و صفحه کلاچ تحت فشار هستند، در بعضی خودرو ها از چند نوع فنر با خصوصیات فنری، جنس و طول‌ های مختلف استفاده می‌شود تا در زیر فشار، متناسب به فشار وارده بر دیسک کلاچ و میزان چرخش آن، به نوبت و متناسب با ضریب خود هر یک از این فنر ها در زمان درست وارد عمل شوند. وجود مدل های مختلف فنر بر روی صفحه کلاچ باعث می‌شود تا ضربه ‌گیری و انتقال نیرو گشتاور به گیربکس هدفمندانه‌ تر صورت گیرد.

اگر قصد خرید دیسک و صفحه کلاچ ماشین خود را دارید و به دنبال برند های اصل و باکیفیت آن هستید، پیشنهاد می‌کنیم با مراجعه به وب سایت تهران مدرن اقدام به این کار کنید،با مجموعه تهران مدرن می توانید
انواع دیسک و صفحه با برند های معتبر و اصلی با ضمانت اصالت و سلامت فیزیکی آنها در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد، برای دریافت مشاوره و یا اطلاع از قیمت دیسک و صفحه کلاچ می‌توانید با کارشناسان متخصص تهران مدرن نیز در ارتباط باشید.